آشنایی با دنده اتومات و رانندگی صحیح با آن
تغییر خودرو از دنده دستی به اتومات، در ابتدا کمی چالشی خواهد بود. شاید شما چندین سال به خودروی دنده دستی عادت کرده باشید و اینکه دیگر پدال کلاچ را زیرپای خود احساس نکنید، پای چپتان را گیج خواهد کرد!
خبر خوب اینکه رانندگی با خودروهای گیربکس دستی و اتومات در اصول تفاوتی با هم ندارند. اما جزئیاتی در مورد رانندگی با خودروهای دنده اتومات وجود دارد که در صورت آگاهی به آنها، عملکرد بهتری را از خودروی خود خواهید گرفت.
گیربکس چه می کند؟
بهتر است قبل از اینکه در مورد تفاوتهای بین رانندگی با خودروی دنده دستی و اتومات صحبت کنیم، اول از همه ببینیم اصولا نقش گیربکس در اتومبیل چیست؟
وظبفه گیربکس، انتقال نیرو از موتور به چرخهاست و تنظیم این نیروست. در ماشینهای دارای گیربکس دستی، تنظیم نیروی انتقالی از موتور به چرخها بصورت دستی و توسط راننده انجام می شود. اما در خودروهای دارای گیربکس اتومات، زحمت تنظیم نیروی انتقالی از موتور به چرخها از دوش راننده برداشته شده و خود گیربکس این کار را انجام می دهد. بنابراین واضح است که در اتومبیلهای اتومات، شما دیگر پدالی بنام کلاچ را زیرپای خود نخواهید دید.
مزایای گیربکس اتوماتیک برای راننده
اولین مزیت گیربکس اتومات برای راننده (و مخصوصا تازه کارها)، رها شدن از تلاش برای همزمانی تغییر دنده و فشردن کلاچ و رها کردن آن است که باعث می شود تمرکز بیشتری روی رانندگی و کنترل خودرو داشته باشد.
رانندگی در ترافیک شهرهای بزرگ که گاهی باعث حرکت بصورت سانتیمتری می شود، با یک خودروی اتومات قطعا بسیار راحتتر از خودروی دنده دستی است و شما را از درد زانوها بعد از یک رانندگی طولانی در ترافیک سنگین، نجات می دهد. اما در جاده های خلوت و عریض، بسیاری از رانندگان ترجیح می دهند که یا یک خودروی دنده دستی حرکت کنند تا بتوانند کنترل بیشتری روی توان و شتاب ماشین داشته باشند. البته این هم سلیقه است و عمومیت ندارد!
بخشهای مشترک در خودروهای اتومات
دسته دنده در همه خودروهای اتومات، حداقل دارای 4 حالت مشترک است:
- P (Park)
این حالت، همان حالت پارک است که اگر دنده را در این وضعیت قرار دهید، خودرو به هیچ وجه از جای خود حرکت نخواهد کرد؛ حتی اگر تا آخرین حد ممکن، پدال گاز را فشار دهید.
- R (Reverse)
این حالت، معادل دنده عقب است. اگر دنده در این حالت باشد، با برداشتن پا از روی پدال ترمز، خودرو به عقب حرکت خواهد کرد.
- N (Neutral)
دنده خلاص با این حالت از دنده، قابل دستیابی است. زمانی که می خواهید با موتور روشن برای مدتی کوتاه توقف داشته باشید، و یا پیش از بردن گیربکس به حالت P، باید دنده را در وضعیت N قرار داده و حتما ترمز دستی را هم بکشید.
- D (Drive)
این حالت برای حرکت ماشین است. اگر دنده در وضعیت D باشد، با برداشتن پا از روی پدال ترمز، خودرو به سمت جلو حرکت خواهد کرد.
در بعضی از ماشینها، حالتهایی با شماره های 1، 2 و 3 روی دنده پیش بینی شده که تا حدودی به راننده اجازه می دهد کنترل روی میزان شتاب و سرعت خودرو داشته باشد.
رانندگی با دنده اتومات
- به حرکت درآوردن خودرو
تقریبا در تمامی ماشینهای جدید، برای روشن کردن خودرو باید پایتان را روی پدال ترمز فشار داده باشید. این قابلیت برای پیشگیری از حرکت ناخواسته خودرو در زمانی است که دنده روی حالت D قرار داشته باشد. بالا بودن ترمز دستی پیش از استارت زدن موتور هم از راه افتادن ناخواسته ماشین جلوگیری می کند.
وقتی که موتور روشن شد، ترمز دستی را بخوابانید و برای جلورفتن، دنده را در وضعیت D و برای عقب رفتن، دنده را در وضعیت R قرار دهید. البته دقت کنید که هنوز باید پای شما روی پدال ترمز باشد.
حالا موقعش است که بعد از چک کردن آینه ها و زدن راهنما، به آرامی پایتان را از روی پدال ترمز بردارید تا ماشین شروع به حرکت کند. اگر قصد حرکت به جلو دارید، اندکی فشار بیشتر به پدال گاز باعث شتاب گرفتن حرکت خودرو می شود؛ اما در صورتی حرکت به سمت عقب، نیازی به گاز دادن نیست و خودرو خودش به آرامی به سمت عقب حرکت خواهد کرد.
گاهی اوقات پیش می آید که دنده از حالت P خارج نشده و اصطلاحا "قفل می کند". برای این مواقع، بخشی به نام Shift Lock در کنار دنده تعبیه شده که می توانید با داخل کردن یک سوییچ یا پیچ گوشتی داخل آن، دنده را از حالت قفل خارج کنید.
- حرکت با دنده اتومات
خوشبختانه برخلاف گیربکس های دستی، پس از اینکه ماشین از حالت سکون خارج شد و به حرکت درآمد، شما بجز توجه به جلو و کنترل سرعت با پدال ترمز، کار چندانی ندارید. پدال گاز نقش صادرکننده فرمان تعویض دنده را برای شما دارد و هرچه بیشتر به آن فشار دهید، دنده سبکتر و هرچه گاز دادن را کمتر کنید، دنده سنگینتر خواهد شد.
برای کم کردن سرعت در خودروهای اتومات باید فقط از ترمز استفاده کنید و نمی توانید به روش خودروهای گیربکس دستی از تغییر دنده برای کاهش سرعت کمک بگیرید.
- توقف و پارک خودرو
برای متوقف کردن ماشین، ترمز را تا زمان توقف کامل خودرو فشار دهید و وقتی در موقعیت مناسب پارک قرار گرفتید، ابتدا دنده را در حالت N قرار داده و سپس ترمز دستی را کشیده و حال پای خود را از روی پدال ترمز بردارید. سپس دنده را در وضعیت P قرار دهید و موتور را خاموش کنید.
توصیه می شود در توقفهای کمتر از 3-4 دقیقه (مثل زمانی که پشت چراغ قرمز توقف می کنید یا در حال پرسیدن آدرس هستید) وضعیت دنده را از حالت D خارج نکنید و در عوض برای توقف خودرو، از فشردن پدال ترمز استفاده کنید تا فشار و استهلاک کمتری به گیربکس تحمیل شود.
♦ تدوین توسط تیم تولید محتوا- چی با چی
