تقویت هوش مالی در 10 قدم
اگر دوست، همکار، خویشاوند یا همسایه ثروتمندی دارید، نگاهی دقیق به زندگیشان بیاندازید (البته نگاه عمقی، نه به قصد فضولی!). بدون شک افکار و رفتارهایی را خواهید دید که شکل دهنده مدل برنامه ریزی خاص خودشان است. احتمالا تایید می کنید جنبه خاصی از هوش که معمولا به آن عنوان "هوش مالی" می دهیم، در آنها قوی تر از سایرین است. آیا این هوش از طریق وراثت به آنها مننتقل می شود و یا می شود آن را آموخت؟
از نظر بسیاری از صاحبنظران اقتصاد رفتاری، داشتن مهارت و هوش بالا در مسائل اقتصادی قابل یادگیری است. به بیان دیگر، اگر می خواهید ثروتمند شوید، باید بدانید چه رفتاری را با پول انجام دهید.
1) سرمایه
سرمایه فقط شامل املاک و اشیا و پول و اوراق بهادار نیست. شاید هنر و یا مهارت شما هم جزء سرمایه های زندگی شما باشد. بطور کلی هر چیزی که ارزش آن مستقل از زمان باشد، سرمایه محسوب می شود.
2) بدهی
هر چه که باعث شود پول از حساب بانکی شما کم شود، چیزی نیست بجز بدهی! خودرویی که سوار می شوید و منزلی که در آن زندگی می کنید، به دلیل اینکه شامل هزینه های تعمیر، بیمه و خسارت می شوند، نوعی از بدهی های شما هستند.
3) جریان نقدینگی
ارتباط سرمایه و بدهی شما از جریان نقدینگی مشخص می شود. وقتی بدهی شما زیاد شود، یعنی جریان نقدینگی شما منفی شده (همان چیزی که از قدیم بعنوان بالا زدن خرج از دخل می شناختند) و اگر بتوانید آن را مثبت کنید، یعنی دارید به سرمایه خودتان اضافه می کنید.
هوش مالی چیست؟
هوش مالی همان برنامه شخصی و ذهنی است که با آن می توانید منابع مالی خود را مدیریت کنید. هر راهی که برای وارد کردن ثروت (البته از راههای قانونی و اخلاقی) به زندگی خود پیدا می کنید، سرچشمه مستقیم و غیرمستقیم آن، در هوش مالی شما نهفته است. بزرگان خانواده به طور سنتی معمولا زمین، مستغلات، سهام و موارد مشابه را سرمایه می دانند؛ در حالی که از یکی دو دهه پیش، داشتن ذهنی که قادر به تولید ثروت باشد، مهمتر از سرمایه های سنتی شده است. با استفاده از این ذهن تربیت شده است که می توانید مسایل مالی خود را حل کنید و کارهایی را انجام دهید که به شما سود مالی برساند.
باهوش های مالی چکار می کنند؟
حالا که تقریبا فهمیدیم هوش مالی به چه معناست، بهتر می توانیم رفتارهای افراد با هوش مالی بالا را ارزیابی کنیم:
- افراد با هوش مالی بالا، می دانند در چه زمانی و در چه زمینه ای سرمایه گذاری کنند؛
- درصد ریسک هر زمینه سرمایه گذاری را محاسبه می کنند؛
- کنجکاو و مشتاق یادگیری هستند؛
- اجازه نمیدهند سرمایه هایشان راکد شود؛
- کمتر از بقیه دچار کسری نقدینگی می شوند (همیشه دخلشان از خرجشان بیشتر است)؛
- همیشه منبعی برای درآمد های موازی دارند؛
- به جای کاهش هزینه ها و سختگیری روی بودجه بندی زندگی خود، به دنبال منابع جدید سرمایه گذاری هستند.
توصیه های طلایی
اگر تا بحال فرصت یا موقعیت این را نداشته اید که با سرمایه گذاران موفق و ثروتمندان دارای هوش مالی بالا هم کلام شوید و ار رموز موفقیت آنها بپرسید، بهتر است ابتدا با نگاهی به موارد زیر که چکیده صدها مصاحبه و کتاب در این زمینه است شروع کنید:
- خرج نکردن شمار را ثروتمند نمی کند!
اولین گزینه اکثر مردم در بحران های مالی، کاهش هزینه های زندگی است: کمتر رفتن به رستوران، مسافرت کمتر، و ... امام حتما تعجب می کنید اگر به شما گفته شود که این راه همیشه کارساز نیست!
کمتر خرج کردن باعث کند کردن و توقف گردش سرمایه می شود. راه درست این است که به دنبال جاری کردن منابع جدید درآمدی در زندگی خود باشیم. بطور مثال، اگر در کسب و کار خود دچار بحران شده اید (که متاسفانه در این روزها خیلی امر غریبی نیست!)، کاهش هزینه های بازاریابی و تبلیغات، یکی از خطرناکترین کارهایی است که ممکن است انجام دهید؛ چو باعث کند شدن ورود منابع مالی به کار شما و سرعت دادن به روند ورشکستگی تان خواهد شد.
البته مشخص است که دانستن زمان مناسب خرج کردن، خودش یک هنر است. رابرت کیوساکی (نظریه پرداز معروف حوزه هوش مالی) معتقد است که دوران رکود، بهترین فرصت برای تعویق تسویه صورتحسابها و استفاده از بودجه آن در بازاریابی و تبلیغات است. به عبارت دیگر، هوش مالی می تواند در طرح ریزی یک برنامه هماهنگی بین منابع و هزینه ها به شما کمک کند. توانایی تبدیل تهدیدها به فرصتها، یکی از علائم داشتن هوش مالی است.
- همه بدهی ها بد نیستند!
اگر تا بحال فکر می کردید که بدهی بطور کلی بد است و باید از آن دوری کرد، حالا باید یک تکان اساسی به ذهن خود بدهید. در واقع دو نوع بدهی وجود دارد:
- بدهی خوب که شما را ثروتمند می کند و پرداخت آن از جیب سایرین انجام می شود (مثلا بدهی بابت وام برای توسعه کسب و کار و بازپرداخت آن از محل فروش بیشتر)
2- بدهی بد که سایر سرمایه ها را می بلعد (مثلا فروش طلا و لوازم منزل برای بازپرداخت اقساط خودرو)
بدهی خوب فرصتهای جدیدی برای خلق منابع درآمدی در اختیار شما می گذارد؛ در حالیکه بدهی بد، تمام منابع ذهنی شما را اشغال کرده و به قول معروف خواب را از چشمان شما می گیرد! بعید است که در این صورت بتوانید ابتکاری در زمینه سرمایه گذاری از خود نشان بدهید.
- همیشه اطلاعات خود را بروز کنید.
با توجه به روند گیج کننده پیشرفتهای فنی در زمان ما، زمینه های جدید درامدی و سرمایه گذاری هم با همین سرعت در حال خلق شدن هستند. بنابراین دانسته ها و تجربیات 10 سال پیش شما، احتمالا به مرور در حال از دست دادن ارزش خود هستند و باید همیشه در مسیر جریان خروشان تغییرات بازار سرمایه باشید.
نقل قولی وجود دارد که "افراد دارای هوش معمولی، مثل دایناسورها در همزیستی با تغییرات دوران خود شکست می خورند و انقراضشان حتمی است". مثلا در زمان پدر بزرگهای ما، همین که کسی قادر به خواند و نوشتن بود، برای اداره زندگی کفایت می کرد؛ اما امروزه اگر به اصول کار با پرداختهای اینترنتی آشنا نباشید، به سادگی طعمه شیادان آنلاین خواهید شد و در چشم بهم زدنی، هست و نیست خودتان را از دست خواهید داد.
دقت کنید که پیچیدگیهای زندگی امروز باعث می شود که اگر اندکی در کسب مهارتهای ارتباط با محیط اطراف خود تعلل کنید، در معرض خطر حذف از مناسبات و رویدادها قرار بگیرید. از همین امروز، بخشی از سرمایه خود را به مطالعه و شرکت در دوره های مهارتهای مالی اختصاص دهید و روش کار مشاغل جدید را با دقت رصد کنید. البته فراموش نکنید که لازمه مهارت در دویدن، آموختن راه رفتن است. بنابراین پیش از اینکه از یادگیری اصول هر حوزه جدید مالی و سرمایه ای (و کلا هر پدیده جدید) مطمئن نشده اید، از شیرجه زدن در عمق آن خودداری کنید!
- اهداف مالی مشخص داشته باشید
اصلی به نام "قانون پارکینسون" می گوید کارها در زمانی انجام خواهند شد که ما برایشان در نظر گرفته ایم. مثلا اگر برای تایپ یک متن، یک ساعت زمان در نظر بگیرید، کارتان در حدود همین یک ساعت تمام خواهد شد و اگر این زمان را از ابتدا 30 دقیقه در نظر گرفته بودید، احتمالا باز هم در حدود نیم ساعت قارد به اتمام کار بودید. جالب بود؟ اما جالبتر این است که اگر در ذهن خود، زمان رسیدن به درآمدی را که تاکنون مثلا در عرض یکماه به آن می رسیدید به 20 روز کاهش دهید، به احتمال زیاد بازهم موفق خواهید شد!
به ذهن خود تمرین دهید که از منطقه امن خود خارج شود تا اثر آن را در رشد شخصی و بالارفتن استانداردهای زندگی ببینید.
- تولید بودجه مازاد را فراموش نکنید!
بودجه مازاد زمانی شکل می گید که درآمدمان از هزینه ها بیشتر و بین این دو فاصله زیادی ایجاد شود؛ به نحوی که دغدغه های هزینه ای کاهش پیدا کند. زمانی که درآمد افزایش پیدا کرد، به سه روش می توان با این مازاد بودجه خود برخورد کرد:
- گرفتن وام جدید و بالابردن اقساط پرداختی
- افزایش هزینه ها و خرج کردن مازاد بودجه
- سرمایه گذاری مازاد بودجه
نکته مهم این است که همیشه بجای تمرکز بر کسری بودجه و پیداکردن راههای غلبه بر آن، روی بالابردن مازاد بودجه تمرکز کنید.
- با ثروتمندان همبازی نشوید!
واقعیت تلخ این است که اقتصاد دوران ما به نحوی طراحی شده که بسیاری از ما در یک بازی برد-باخت به نفع ثروتمندان شده ایم و در بیشتر مواقع، در چیزهایی سرمایه گذاری می کنیم که در دسترس ما قرار داده شده و احساس می کنیم راهی جز تبعیت از این روند نداریم. اما یکی از دلایل مهم این پدیده، پایین بودن اطلاعات اقتصادی مردم است. یعنی به دلیل داشتن آگاهی اندک مالی، موقعیت های سرمایه گذاری مناسب را تشخیص نمی دهند و ناگزیر وارد سیستمهای سرمایه گذاری می شوند که قوانین آنرا افراد دیگری وضع کرده و سرمایه گذاران عادی کنترلی بر آن ندارند. بنابراین در این میان یا متضرر می شوند یا سودشان ناچیز است.
اگر به اخبار چند ماه و حتی چند سال گذشته کشور نگاهی بیاندازید، خواهید دید که در هر دوره ای، عامه مردم تحت تاثیر جوسازیهای غولهای بازار، بصورت گروهی وارد بازار معاملات مسکن، طلا، و یا ارز شده اند و بجز عده ای معدود، غالبا بقیه سرمایه گذاران زیر نوسانهای شدید این بازارها (که طبیعتا در کنترل دانه درشتهاست) له می شوند. این اتفاقات، به خوبی نشان میدهد که گروه زیادی از ما قادر به برنامه ریزی مناسب برای سرمایه های سرگردان خود نیستیم و گاهی به راحتی سرمایه های ارزشمندی مثل خانه مسکونی خود را در چاه خرید اوراق سهام شرکتهای معلوم الحال می ریزیم تا صفرهای حسابهای بانکی بازیگران بزرگ این بازی را بیشتر کنیم.
- عادات پولساز را فرا بگیرید
وارن بافت (یکی از پنج ثروتمند بزرگ دنیا) در مصاحبه ای گفته است که می تواند ثابت کند اگر همسرش برای دوره مشخصی، پول خرید لباسهای مجلسی خود را برای سرمایه گذاری در اختیار او می گذاشت، الان صاحب سرمایه ای در حدود 800 میلیون دلار بود!
از نظر او، بزرگترین ترس بیشتر مردم (حتی بیش از ترس جنگ و حوادث طبیعی)، ترس از بی پولی در دوران بازنشستگی است. بسیاری از افراد دارای شغل ثابت و حقوق بگیر، بجای اینکه در دوران کاری خود به فکر بیشتر کردن منابع سرمایه ای خود باشند، سرمایه های موجود خود را در جایی ذخیره می کنند و بعد به انتظار روزهای پیری می نشینند. در صورتی که با تقویت پول خود می توانند کاری کنند که با استفاده از پول دیگران، پولشان با شدت بیشتری کار کند و اگر بخوبی پول و سرمایه خود را تقویت کرده باشند، امنیت سرمایه خود را از طریق درآمد مولد بالاتر می برند.
از همین امروز و قبل از هر تصمیم مالی، از خود بپرسید آیا این تصمیم می تواند به تقویت و امنیت سرمایه شما کمک کند یا خیر؟ اگر جواب منفی است، به تغییر آن بپردازید. این سوال و جواب، پایه ای ترین عادت پولساز شما خواهد بود/
- مشابه افراد موفق فکر کنید
یک جمله از سعدی از دوران تحصیل در ذهن بیشتر ما باقیمانده است: "کمال همنشین در من اثر کرد". یعنی ارتباط سالم با افراد موفق و استفاده از استراتژی آنها، می تواند روند توانمند شدن ما را بیش از پیش سریعتر کند.
افراد موفق و ثروتمند بخوبی از منابع مختلف، سرمایه خود را تقویت می کنند. مثلا اگر برای یک سرمایه گذاری نیاز به 100 میلیون داشته باشند، با استفاده از هوش مالی بالای خود، 70 میلیون را از بانک و منابع دیگر تهیه کرده و تنها 30 میلیون و یا کمتر را از منابع خود خرج می کنند.
افراد موفق دارای یک الگوی ذهنی ثابت هستند که طی آن با کمترین هزینه و سرمایه گذاری و در مقابل با مشارکت دادن سرمایه دیگران، به بیشترین رشد اقتصادی می رسند. اگر در کوچه و خیابانهای شهر خود قدم بزنید، ساختمانهای نیمه تمام زیادی را خواهید دید که کفگیر سرمایه سازنده آن در میانه کار به ته دیگ خورده و مجبور شده یا با امکانات حداقلی در ان زندگی و یا آن را تا زمان نامعلومی رها کند. در صورتی که ممکن است در شعاع چندصدمتری آن، پروژه های ساختمانی زیادی با استفاده از پیش فروش کردن واحدها و مشارکت با سرمایه گذاران دیگر، ماهها از بهره برداری کامل خود را پشت سرگذاشته و سود خوبی هم نصیب سازنده خود کرده باشند.
ادغام شرکتهای خودروسازی بزرگ دنیا و برون سپاری تولید قطعات مورد نیاز به کشورهای در حال توسعه، نمونه ای از این رویکرد در مقیاسهای بزرگ است.
- به دنبال راه میانبر نباشید!
معروفترین راه میانبر برای ثروتمند شدن، کاشت سکه طلا برای تبدیل شدن به درختی با میوه های طلایی است که دوست دوران کودکیمان (پینوکیو) با راهنمایی روباه مکار و گربه نره، این راه را رفت و همه از نتیجه آن باخبر هستیم!
احتمالا شما هم از ابتدای خواندن تیتر و متن این مقاله، مدام به دنبال راهی زودبازده و سریع بوده اید که در فضای مجازی و همایشهای موفقیت، ادعا می شود پس از چند ماه شما را به ثروتی خیره کننده می رساند. اما روند سرمایه گذاری فقط یک فرمول دارد:
شناخت حیطه درست سرمایه گذاری + قبول ریسک حساب شده + انعطاف + صبر
اگر این مراحل را طی کردید، دانه هایی که برای سرمایه گذاری کاشتید را برداشت خواهید کرد و یک درآمد پایدار، بزرگترین پاداش بردباری و حرکت صحیح شما در مدیریت سرمایه تان خواهد بود.
- اصلاح نگرش خانوادگی به پول
دیدگاه اکثر ما در مورد مسائل مالی، ریشه در دید والدین و خانواده ما به پول دارد. اگر از دید آنها، پول وسیله ای برای افتادن در گناه و ناشی از چپاول افراد ضعیف بوده، ما هم حس خوبی به ثروت نخواهیم داشت. این دیدگاه بطور ناخواسته به فرزندان ما نیز سرایت پیدا خواهد کرد. اما اگر والدین ما (حتی در صورت ثروتمند نبودن) دید مثبتی به پول و تمکن مالی داشته باشند (یا به عبارتی دیگر ذهن ثروتمند داشته باشند) تقویت هوش مالی فرزندانشان نیز ساده تر و موثرتر خواهد شد.
بنابراین پیش از اینکه منتظر به ثمر نشستن تلاشهای خود در افزایش سرمایه و ثروتمند شدن باشید، نگاهی به گذشته خود و درون ذهنتان بیاندازید و ببینید آیا واقعا نسبت به چیزی که در انتظارش هستید احترام قائلید و یا صرفا برای عقب نماندن از قافله ثروتمندان و ارضای نیاز به شهرت، به دنبال جمع آوری ثروت هستید؟ اگر در گفتگوهای ذهنی خود، همواره در حال سرزنش افراد توانمند از نظر مالی هستید و آنها را شماتت می کنید، احتمالا به موفقیت و رضایتی که به دنبالش هستید نخواهید رسید و در صورت رسیدن نیز، حس ناخوشایندی از تعارض درونی را با خود حمل خواهید کرد.
تصمیم شما به ورود به جمع دارندگان هوش مالی را تبریک می گویم. به عنوان هدیه، لطفا سری به اینجا بزنید و ببینید که چه گنج عظیمی از سرمایه های پنهان را درون و اطراف خود دارید که تابحال توجهی به آن نمی کردید. حالا وقت آن است که از تمام مهارتها و داراییهای بلااستفاده برای مدیریت بهتر زندگی مالی خود استفاده کنید...
♦ تدوین توسط تیم تولید محتوا- چی با چی
